Coaching en opvolging binnen familiebedrijven

Bijna elke eigenaar van een onderneming wenst dat één of meer van zijn kinderen met succes de leiding en eigendom van de onderneming overnemen. Indien kandidaat-opvolgers aanwezig zijn, wordt doorgaans veel aandacht gegeven aan de juridische, en fiscale financieringsaspecten rondom de overdracht. En in een passende schoolopleiding voor junior is meestal ook wel voorzien. Maar aan de praktische leidinggevende capaciteiten van junior is doorgaans weinig gericht gewerkt: de praktijk moet het uitwijzen…

Helaas wordt niemand als manager geboren. Je kunt erin opgevoed worden, maar je moet vooral door schade en schande groeien in die rol. En de beschermende rol van senior heeft, hoe goed ook bedoeld, op die ontwikkeling niet altijd de gewenste uitwerking. Toen senior begon was alles nog aanmerkelijk kleinschaliger. Hij had bovendien natuurlijk gezag omdat hij degene was met de ideeën, met de essentiële kennis over de primaire bedrijfsactiviteiten en degene die de risico’s nam. Inmiddels is een grote groep mensen in de onderneming werkzaam en junior heeft dat natuurlijke gezag niet louter omdat hij of zij eigenaar is. Integendeel! Junior krijgt het in de ogen van anderen allemaal in de schoot geworpen en wordt per definitie niet capabel geacht om senior’s taak over te nemen totdat het tegendeel bewezen wordt.

Het gevecht om uit de schaduw van senior te komen en natuurlijk respect en gezag af te dwingen is een proces dat jaren neemt. En wat maar al te vaak mislukt door een verkeerde inzet of gebrek aan de juiste begeleiding. Er ligt een enorme druk op de schouders van junior.

De aanpak
Na inleidende gesprekken met senior en junior(en) zet Delta Impact, afhankelijk van omvang en type onderneming, opleiding en persoonseigenschappen van junior, een meerjarentraject uit. Afhankelijk van reeds opgedane ervaringen en gevolgde gerichte opleidingen worden verbeterpunten in kaart gebracht. Daartoe behoren in elk geval praktische managementvaardigheden. Deze praktische ervaringen worden aanvankelijk opgedaan buiten het eigen bedrijf! Daar kunnen “normale” fouten worden gemaakt, zonder dat die bij medewerkers in het eigen bedrijf het beeld oproepen van “hij of zij kan het toch niet” met nauwelijks herstelbaar verlies aan gezag en respect tot gevolg.

Delta Impact regelt geschikte stageplaatsen, gebruik makend van haar omvangrijke netwerk. Na stageperiodes volgt een verkort maar goed gecoacht intern traject in het eigen bedrijf. De overdracht van de feitelijke leiding vindt niet eerder plaats dan dat junior daaraan toe is. Indien door ziekte of anderszins de overdracht van de leiding moet worden verkort dan wordt junior niet voortijdig de arena ingestuurd met alle risico’s van dien, maar dan wordt in overleg een geschikte interim manager ingepast.

Bij opvolging door twee of meer junioren wordt de problematiek nog gecompliceerder door verdeling van verantwoordelijkheden, verschillen in kennis en vaardigheden en verschillen in bereidheid tot inzet van betrokkenen. Naast de begeleiding van individuele ontwikkelingstrajecten vereist dit proces, zeker in de beginperiode een constante begeleiding. En wanneer er vanwege de slagvaardigheid een kapitein op het schip moet worden gekozen, dan kan dat maar beter door een extern deskundige gebeuren dan door de ouders.

De coach
Deze wordt zorgvuldig geselecteerd uit een omvangrijk bestand aan zeer ervaren managers. Bij de selectie wordt vooral gelet op specifieke ervaringseisen, -vaardigheden en relatienetwerken. Vertrouwelijkheid, integriteit en geheimhouding
zijn vanzelfsprekend
.

De coach dient ook als vertrouwenspersoon voor junior bij problemen of conflicten. Juist door het bestaan van de ouder-kind relatie is het dikwijls zinvol om hierbij over een neutrale intermediair te beschikken. De coach werkt tijdens het overdrachtstraject nauw samen met bij de onderneming betrokken accountant, bankier, notaris en (fiscaal) jurist.

Financiering buy-out
Bij een eventuele bancaire (af)financiering van de uitkoop door junior(en) kan Impact & Capital Network een bemiddelende rol vervullen. Indien de uitkoop niet bancair financierbaar is en senior toch een deel van zijn ondernemingswaarde vrijgesteld wil zien, kan Impact & Capital Network via haar netwerk van informal investors een oplossing bieden door derden deels te laten participeren met risicodragend vermogen.

Honorarium
Voor de eerste gesprekken met directie/partners van Delta Impact bent u niets verschuldigd. Pas bij de feitelijke aanstelling van de coach betaalt de onderneming alleen voor de tijdsbesteding van de coach. Gezien het hoogwaardige niveau van de coaches-managers moet u daarbij rekenen op uurtarieven van € 150 – € 200 of dagdeeltarieven van € 600 – € 750. Het traject is de kosten meer dan waard. Het gaat immers niet alleen om de continuïteit van de onderneming maar ook om de bescherming van de opvolgers tegen zichzelf en tegen hun omgeving.